"Różnorodność kulturowa jako źródło wymiany, innowacyjności i kreatywności jest dla rodzaju ludzkiego równie niezbędna jak różnorodność biologiczna dla przyrody. W tym znaczeniu stanowi ona wspólne dziedzictwo ludzkości (…)”

Powszechna deklaracja UNESCO o różnorodności kulturowej

Trening

Program Kompas Kreatywności łączy założenia pedagogiki twórczości i edukacji wielokulturowej. Nadrzędnym celem programu jest rozwój kreatywności, kompetencji wielokulturowych oraz umiejętności prospołecznych dzieci, niezbędnych do efektywnej pracy w grupie. Z programu mogą korzystać nauczycielki i nauczyciele, pedagodzy, psycholodzy, animatorzy kultury, socjoterapeuci i trenerzy grupowi pracujący z dziećmi w wieku 8-12 lat.

Zajęcia realizowane w ramach programu przebiegają w trzech etapach. Pierwszy etap „Zaciekawienie” ma charakter dywergencyjnej rozgrzewki, której głównym celem jest pobudzenie ciekawości poznawczej, wprowadzenie w tematykę zajęć oraz wytworzenie motywacji do odważnego i aktywnego uczestniczenia w zajęciach. Kolejny etap „Twórcze poszukiwania” to ćwiczenia typowe dla treningu twórczości, mające na celu stymulowanie rozwoju kreatywności, ale też przygotowanie dzieci do podjęcia aktywności o charakterze twórczym oraz wzmocnienie ich odwagi tworzenia. Co istotne, twórcze działania podejmowane przez dzieci na tym etapie nie są celem samym w sobie – bezpośrednio łączą się z fazą „Odkrywania”, która ukierunkowana jest na wzbogacanie wiedzy dzieci o własnym kraju i innych kulturach, wzmacnianie ich otwartości oraz tolerancji wobec odmienności kulturowej.

Treści programowe realizowane w programie pozwalają wspierać rozwój wiedzy, zdolności, umiejętności i postaw dzieci.

W sferze rozwoju poznawczego są to:

• umiejętności odkrywania, formułowania i redefiniownia problemów

• ciekawość poznawcza, umiejętności stawiania pytań oraz zaciekawienie problemami wymagającymi twórczego podejścia

• zdolności płynnego, oryginalnego i elastycznego tworzenia rozwiązań w otwartych zadaniach problemowych

• umiejętności budowania i wykorzystywania metafor, analogii oraz nietypowego kojarzenia, abstrahowania i dedukcji

• zdolności tworzenia klarownych i oryginalnych wyobrażeń oraz ich płynnego przekształcania

• umiejętności oceniania twórczych idei oraz wartościowania tworzonych pomysłów

• wiedza na temat istoty i znaczenia kreatywności.

W sferze rozwoju emocjonalno-motywacyjnego są to:

• odwaga w podejmowaniu działań twórczych

• motywacja wewnętrza i wytrwałość w procesie odkrywania i rozwiązywania problemów wymagających twórczego podejścia

• aktywność i spontaniczna ekspresja twórcza

• umiejętności zarządzania procesem twórczym

• potrzeba uczenia się oraz chęć poznawania innych kultur

W zakresie rozwoju osobowościowego są to:

• otwartość na nowe pomysły i doświadczenia

• tolerancja wieloznaczności, sprzecznych poglądów i akceptacja zmian

• pozytywna samoocena i przekonanie o własnych możliwościach twórczego działania

• samodzielność i poczucie odpowiedzialności za własne działania.

W zakresie rozwoju społecznego są to:

• umiejętności dyskutowania i negocjowania

• umiejętności wypowiadania się na forum grupy i prezentowania własnych pomysłów

• umiejętności współpracy i współdziałania w grupie

• akceptacja i rozumienie różnorodności kulturowej świata

• tolerancja odmienności kulturowej

• świadomość i tożsamość kulturowa.

Ćwiczenia zawarte w programie są zróżnicowane ze względu na formę, czas trwania i wykorzystywane w nich materiały.

W ramach programu udostępnimy nauczycielom kompleksowo opracowany podręcznik do prowadzenia zajęć, zawierający wstęp, scenariusze zajęć i materiały uzupełniające. Nauczyciele zostaną zaopatrzeni we wskazówki teoretyczne i metodyczne oraz ciekawostki, które mogą okazać się pomocne w trakcie zajęć. Scenariusze uzupełniają fotografie i obrazki, które można wykorzystać w trakcie treningu.

Skuteczność treningu: przeprowadzono badanie na próbie 122 uczniów, które potwierdziło skuteczność programu Kompas Kreatywności w zwiększaniu potencjału twórczego uczniów (w szczególności ich twórczej wyobraźni i myślenia dywergencyjnego) oraz ich kompetencji wielokulturowych. Jest on zatem metodą opartą o dowody empiryczne. Trening bazuje na opisanych w literaturze teoriach naukowych i procesach psychologicznych. Więcej na temat ewaluacji treningu można znaleźć pod linkiem.